Sytuacje kryzysowe wywołują bezradność, poczucie dyskomfortu emocjonalnego, wysokie napięcie, paraliż funkcjonowania, poczucie chaosu, brak kontroli nad życiem.
Symptomy mogą manifestować się na kilku poziomach:
Fizjologiczne:
1. Zmęczenie – chroniczne uczucie zmęczenia, brak energii.
2. Zmiany apetytu – utrata apetytu lub przeciwnie, nadmierne jedzenie.
3. Problemy ze snem – bezsenność, nadmierna senność, trudności w zasypianiu lub przerywany sen.
4. Bóle somatyczne – bóle głowy, mięśni, brzucha, napięcie mięśniowe.
5. Zaburzenia układu pokarmowego – biegunki, zaparcia, nudności.
6. Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego – przyspieszone bicie serca, podwyższone ciśnienie krwi.
Emocjonalne:
1. Lęk i niepokój – uczucie ciągłego niepokoju, nieuzasadniony lęk.
2. Smutek i depresja – uczucie przygnębienia, brak radości z życia.
3. Irytacja i złość – zwiększona drażliwość, wybuchy złości.
4. Bezsilność i beznadzieja – poczucie bezradności, brak perspektyw.
5. Poczucie winy – nadmierne poczucie winy, samoobwinianie się.
6. Niezdolność do odczuwania przyjemności – anhedonia, brak zainteresowania wcześniej lubianymi aktywnościami.
Poznawcze:
1. Problemy z koncentracją – trudności z utrzymaniem uwagi, roztargnienie.
2. Zaburzenia pamięci – trudności z przypominaniem sobie informacji, zapominanie.
3. Negatywne myślenie – pesymizm, negatywne oceny przyszłości.
4. Trudności w podejmowaniu decyzji – wahanie się, trudność w dokonywaniu wyborów.
5. Myśli samobójcze – myśli o samookaleczeniu lub samobójstwie.
6. Dezorientacja – uczucie zagubienia, niemożność logicznego myślenia.
Behawioralne:
1. Wycofanie społeczne – unikanie kontaktów społecznych, izolacja.
2. Zmiany w nawykach – nagłe zmiany w codziennych rutynach, np. zaniedbywanie higieny osobistej.
3. Używanie substancji psychoaktywnych – zwiększenie konsumpcji alkoholu, narkotyków lub innych substancji.
4. Zaburzenia jedzenia – bulimia, anoreksja lub inne niezdrowe nawyki żywieniowe.
5. Agresja – agresywne zachowania wobec innych lub siebie
6. Unikanie odpowiedzialności – zaniedbywanie obowiązków zawodowych, rodzinnych, edukacyjnych.
7. Zachowania ryzykowne
Osoby w kryzysie potrzebują wsparcia, często nie potrafią nazwać tego co się z nimi dzieje.
Jeśli zauważyłeś/aś u kogoś zmiany, nie czekaj, nie ignoruj sygnałów, nie zwlekaj z reakcją.
Porozmawiaj- dając swoją uwagę i wsparcie, pełną akceptację, bez oceniania. Pomóż w znalezieniu profesjonalnej pomocy.